Obrona Cywilna

O B R O N A   C Y W I L N A

 Obrona cywilna w Polsce stanowi system, którego celem jest ochrona ludności, zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej, dóbr kultury, ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny oraz współdziałanie w zwalczaniu skutków klęsk żywiołowych i katastrof. Ponadto, w zakresie obowiązków Obrony Cywilnej leży organizowanie zajęć z zakresu przysposobienia obronnego dla uczniów i studentów. Szefowie Obrony Cywilnej na poziomie gminy, powiatu i województwa opracowują i opiniują tzw. plany obrony cywilnej, które są najważniejszą instrukcją dla władz cywilnych w przypadku wystąpienia zagrożenia dla ludności. 

Podstawy prawne funkcjonowania OC w Rzeczpospolitej Polskiej

Podstawowe zasady organizacji i funkcjonowania obrony cywilnej określa międzynarodowe prawo wojenne, zwłaszcza Protokół dodatkowy I z 1977 r. do Konwencji Genewskich z 1949 r. o ochronie ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych, ratyfikowany przez Polskę dopiero 19 września 1991 r. jako 110 państwo, mimo że była jego współautorem i współinicjatorem. W Polsce zasady funkcjonowania obrony cywilnej określa ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity, Dz.U. 2004, Nr 241, poz. 2416 z późn. zm.) oraz akty wykonawcze do niej. 

Struktura i organizacja obrony cywilnej w Polsce

Centralnym organem administracji rządowej w sprawach obrony cywilnej jest Szef Obrony Cywilnej Kraju. Szefa Obrony Cywilnej Kraju powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Szef Obrony Cywilnej Kraju podlega ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. 

Terenowymi organami obrony cywilnej są wojewodowie, starostowie, wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast). Do zakresu działania szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin należy kierowanie oraz koordynowanie przygotowań i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej przez instytucje państwowe, przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne oraz organizacje społeczne działające na ich terenie.

Podstawowymi jednostkami organizacyjnymi przeznaczonymi do wykonywania zadań obrony cywilnej są formacje obrony cywilnej. Formacje tworzą w drodze rozporządzenia ministrowie, a wojewodowie, starostowie, wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast) – w drodze zarządzenia, uwzględniając w szczególności: skalę występujących zagrożeń, rodzaj formacji, ich przeznaczenie oraz stan osobowy i organizację wewnętrzną. Formacje obrony cywilnej mogą tworzyć także pracodawcy.

Zadania obrony cywilnej w czasie pokoju

• planowanie przedsięwzięć w zakresie ochrony przed skutkami działań zbrojnych zarówno ludności, jak i zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej oraz dóbr kultury, 
• działalność szkoleniowa i upowszechniająca tematykę z zakresu obrony cywilnej, w zakładach pracy i szkołach,
• przygotowanie społeczeństwa do powszechnej samoobrony, 
• wykrywanie zagrożeń i stwarzanie warunków do ostrzegania i alarmowania ludności, 
• przygotowanie schronów i ukryć dla ludności oraz utrzymanie ich w gotowości do użycia, 
• gromadzenie i przechowywanie indywidualnych środków ochronnych dla formacji obrony cywilnej i ludności, 
• wyposażenie formacji obrony cywilnej w specjalistyczny sprzęt ratowniczy, przyrządy i aparaturę do wykrywania różnego rodzaju zagrożeń,
• współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska, oraz usuwanie ich skutków, 
• Decyzję o włączeniu sił obrony cywilnej do działań podejmują terenowi szefowie OC. 

Zadania obrony cywilnej w czasie wojny

• organizacja ewakuacji ludności, zaciemnianie i wygaszanie oświetlenia, 
• organizacja i prowadzenie akcji ratunkowych, udzielanie pomocy medycznej poszkodowanym, 
• organizacja pomieszczeń i zaopatrzenie dla poszkodowanej ludności, 
• doraźne przywracanie działania niezbędnych służb użyteczności publicznej, w tym pomoc w budowie i odbudowie awaryjnych ujęć wody pitnej, 
• zaopatrywanie ludności w sprzęt i środki ochrony indywidualnej, 
• prowadzenie likwidacji skażeń i zakażeń, 
• pomoc w ratowaniu żywności i innych dóbr niezbędnych do przetrwania, 
• udzielanie doraźnej pomocy w pochówku zmarłych. 

Ważne numery alarmowe:

• Numer alarmowy z telefonu komórkowego 112
• Policja 997 
• Straż Pożarna 998 
• Pogotowie ratunkowe 999 
• Pogotowie energetyczne 991

Sygnały alarmowe - rodzaje i zasady postępowania

PODSTAWOWE ZASADY POSTĘPOWANIA

PO OGŁOSZENIU SYGNAŁÓW ALARMOWYCH I KOMUNIKATÓW

Jednym z przedsięwzięć Obrony Cywilnej jest tworzenie systemów alarmowania, które mają ostrzegać  ludność przed grożącym niebezpieczeństwem w celu umożliwienia jej ukrycie się w przygotowanych budowlach  lub pomieszczeniach ochronnych a także opuszczenia strefy niebezpiecznej.

Do ogłaszania (odwoływania) alarmów i komunikatów wykorzystuje się następujące urządzenia:

1. systemy alarmowe miasta/gminy,
2. centralną oraz regionalne rozgłośnie Polskiego Radia i ośrodki Telewizji Polskiej,
3. radiowęzły radiofonii przewodowej,
4. syreny nie włączone do miejskich systemów alarmowych (syreny zakładów pracy, straży pożarnej itd.).

Sygnały alarmowe oraz sposób ich ogłaszania i odwoływania przedstawia załączona tabela
Sygnałów alarmowych i komunikatów ostrzegawczych powszechnie obowiązujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

PAMIĘTAJ !!!

PO USŁYSZENIU SYGNAŁU ALARMOWEGO LUB KOMUNIKATU NALEŻY DZIAŁAĆ SZYBKO, ALE ROZWAŻNIE I BEZ PANIKI

ZASADY ZACHOWANIA SIĘ:

1. PO OGŁOSZENIU ALARMU

• włącz radioodbiornik na częstotliwości radiostacji lokalnych;
• postępuj zgodnie z zaleceniami  podanymi w komunikatach;
• wykonuj polecenia służb ratowniczych, władz i organów Obrony Cywilnej;
• przygotuj maskę przeciwgazową lub środek zastępczy;
• przygotuj wilgotne tampony na usta i nos do oddychania (najlepiej nawilżyć je roztworem wodnym sody oczyszczonej);
• wyłącz urządzenia gazowe i elektryczne, wygaś paleniska;
• uszczelnij okna pomieszczenia w którym się znajdujesz mokrym papierem lub szmatami;
• zabierz ze sobą dokumenty osobiste, odzież, zapasy żywności, wodę, indywidualne środki ochrony dróg oddechowych;
• zamknij okna i mieszkanie;
• udaj się w miejsce lub w kierunku wskazanym w komunikatach radiowych lub przez służby ratownicze, władze i organa Obrony Cywilnej;
• udaj się do najbliższego schronu lub ukrycia;

Jeśli znajdujesz się w miejscu publicznym:

• wykonuj polecenia służb ratowniczych, władz i organów Obrony Cywilnej.

2. KOMUNIKAT - UPRZEDZENIE O ZAGROŻENIU SKAŻENIAMI

• włącz radioodbiornik na częstotliwości radiostacji lokalnych;
• postępuj zgodnie z zaleceniami podanymi w komunikatach;
• wykonuj polecenia służb ratowniczych, władz i organów Obrony Cywilnej;
• wyłącz urządzenia gazowe i elektryczne, wygaś paleniska;
• zamknij okna i mieszkanie;
• udaj się w miejsce lub w kierunku wskazanym w komunikatach radiowych lub przez służby ratownicze, władze i organa Obrony Cywilnej;

Jeśli nie zdążyłeś opuścić mieszkania:

• uszczelnij okna pomieszczenia, w którym się znajdujesz mokrym papierem lub szmatami;
• przygotuj wilgotne tampony na usta i nos do oddychania (najlepiej nawilżyć je roztworem wodnym sody oczyszczonej);

Jeśli znajdziesz się w miejscu publicznym:

• wykonuj polecenia służb ratowniczych, władz i organów Obrony Cywilnej.

3. KOMUNIKAT - UPRZEDZENIE O ZAGROŻENIU ZAKAŻENIAMI

• postępuj zgodnie z zaleceniami podanymi w środkach masowego przekazu przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

4. KOMUNIKAT - UPRZEDZENIE O KLĘSKACH ŻYWIOŁOWYCH I ZAGROŻENIU ŚRODOWISKA

• włącz radioodbiornik na częstotliwości radiostacji lokalnych;
• postępuj zgodnie z zaleceniami podanymi w komunikatach;
• zamknij okna i mieszkanie;

W wypadku awarii obiektu z toksycznym środkiem przemysłowym:

• wyłącz urządzenia gazowe i elektryczne, wygaś paleniska;
• zamknij okna i mieszkanie;
• uszczelnij okna pomieszczenia, w którym się znajdujesz mokrym papierem lub szmatami;

Jeśli nie zdążyłeś opuścić mieszkania:

• uszczelnij okna pomieszczenia, w którym się znajdujesz mokrym papierem lub szmatami;
• przygotuj wilgotne tampony na usta i nos do oddychania (najlepiej nawilżyć je roztworem wodnym sody oczyszczonej);

Jeśli znajdziesz się w miejscu publicznym:

• wykonuj polecenia organów Obrony Cywilnej, Straży Pożarnej i Policji

Więcej ciekawych informacji na tematy związane z zagadnieniami Obrony Cywilnej i  Zarządzania Kryzysowego w tym min. o ochronie przed skażeniami, promieniowaniu i energii atomowej, ewakuacji ludności i zwierząt, znajdą Państwo na stronie Platformy edukacyjnej Ministerstwa Edukacji i Nauki klikając w poniższy link.

Platforma edukacyjna Ministerstwa Edukacji i Nauki